Vrijdag PSYCHOLOGIE
Ik ben oké, jij bent niet oké
Drie lagen van het brein
Ons reptielenbrein (*) reageert automatisch negatief op iemand die anders is, die verschillende is. Empathie komt uit de hogere hersenkernen. Wanneer we in het reptielenbrein vertoeven, geven we de anderen gemakkelijk DE FOUT als er iets misgaat. Maar wij, wij hebben het natuurlijk goed gedaan. Een reptiel verdeelt de wereld onbewust in goed en kwaad, vriend of vijand; de anderen zijn prooien of vijanden. Ga de geschiedenis er maar eens op na. Alle wrede dingen die mensen met elkaar aangedaan hebben, gebeuren op basis van dit duale denken. Racisme, etnische zuiveringen, oorlogen… Polarisatie kan ontsporen.
Je maakt deel uit van de kudde, andere categorieën bestaan niet. Als we ons mensenbrein laten werken, zien we wel in dat zo’n tweedeling niet klopt. Maar als het reptielenbrein aan zet is, zoeken we een zondebok, een zwarte piet, een schuldige. Of we beginnen te roddelen en kiezen partij en willen gelijk krijgen. Let erop als je zo begint te denken, want zo vallen alle nuances weg en begin je zwart-wit te denken. Bevraag jezelf tot dat je tot een genuanceerde visie komt.
Vier vormen van communicatie
In zijn bestseller Ik ben o.k., jij bent o.k. Hoe je op een volwassen manier met je medemens kunt omgaan (Ambos/Anthos, 2014) laat Thomas Harris zien hoe de mens met anderen kan omgaan. Hij onderscheidt vier normen van communicatie:
1. Ik ben oké, en jij bent ook oké. Dat is een goede vorm, want een win-wincommunicatie. Er gaat geen energie verloren. Dan kijk je naar je eigen voordeel maar ook naar het oké zijn van de andere.
2. Ik ben oké, maar jij niet. Dat is een win-losecommunicatie. Ik voel me meer waard. De andere is fout. Hier is het reptielenbrein aan zet.
3. Ik ben niet oké, jij bent wel oké. Dit is lose-wincommunicatie. Zelf zit je dan in een slachtofferrol. Deze rol neem het reptielenbrein niet in, dit is meer iets voor het mensenbrein, dat soms een laag zelfbeeld veroorzaakt. Dan kun je beginnen klagen, maar weet dat de meeste mensen dat niet erg aantrekkelijk vinden.
4. Ik ben niet oké, jij bent niet oké. Dit is lose-losecommunicatie, een soort depressie.
Uit ‘waarom wij vreemdgaan en parachute springen’ (Luc Swinnen)
(*) we kennen 3 lagen van het brein: de hersenstam, het limbische systeem en de hersenschors. Of anders uitgedrukt het reptielenbrein, het zoogdierenbrein en het mensenbrein. Deze 3 delen samen vormen het Psychologische brein.
