Vrijdag PSYCHOLOGIE
Allemaal stofjes… (Een mooie tekst uit het tijdschrift Psychologie)
Ik ben geen ruziemaker. Ik hou van harmonie. Natuurlijk kan ik boos worden – alles van licht ontvlambare irritatie tot echt, echt boos – maar ik kan er eigenlijk niet zo goed tegen. Een beetje zoals sommige mensen niet goed tegen pittig eten kunnen: op het moment zelf kun je de verleiding soms niet weerstaan, maar het valt altijd slecht.
Dit weekend kreeg ik weer de kans om dat te voelen? Op wie ik boos was en waarom doet er nu even niet toe, net zomin als de vraag of al die boosheid terecht was of dat er ook een flinke dosis slaapgebrek en stress bijkwamen (ja, natuurlijk). Het punt is dat ik uren later nog steeds zit te marineren in mijn eigen ruziestofjes, en dat is een heel onaangenaam gevoel.
Woede is slecht voor je gezondheid. Dat mocht ik laatst uitleggen aan een televisieredacteur die een item maakte over rage clubs – plekken waar mannen onder begeleiding hun onderdrukte woede de vrije loop laten. Dat helpt overigens niet, weten psychologen. Kickboksen, op een kussen slaan, brullen tot je geen stem meer hebt: hoe lekker ontremd het misschien ook voelt, je wordt er alleen maar agressiever van. Je lichaam krijgt namelijk met elke dreun op het kussen opnieuw de bevestiging: “Let op, we zijn boos”. Dat brengt een keten aan lichamelijke reacties op gang die zorgen voor nog meer boosheid. De adrenaline die door je bloedbaan suist, die blikvernauwing waardoor je de ander iets onnodig kwetsends toebijt omdat je niet meer rustig kunt nadenken – allemaal tekenen van een systeem dat in de vechtstand staat.
Onderdrukte woede is slecht voor je gezondheid. Maar uitgeleefde woede is net zo ongezond. Het is tenslotte dezelfde stofjes die op termijn zorgen voor een hoge bloeddruk, hartaanvallen en gespannen kaken. De kunst is om te kalmeren en uit te vinden welke pijn er achter je boosheid schuilgaat. Woede is altijd een signaal dat je je geschaad voelt in een belang. Pas als je dat onderkent, kun je er iets constructiefs mee doen.
Elke emotie is nuttig, blijkt uit het verhaal over de zeven oer-emoties verderop in dit nummer. En elke emotie heeft zijn eigen patroon van hersenactiviteit, hormonen en boodschapperstofjes in het brein. Daar kun je dus ook bewust gebruik van maken. Wie dit verhaal leest, begrijpt meteen waarom het niet gaat werken om een groep mannen te laten brullen in een zaaltje vol kussens, als je wilt dat ze constructiever met hun boosheid omgaan. En waarom het wel helpt om tot tien te tellen, diep adem te halen of de poes te aaien – alles waarmee je bewust uit een ander hormonaal vaatje tapt. Want emoties kunnen dan waardevolle boodschappers zijn, je bent pas ontvankelijk voor de boodschap als je weer gekalmeerd bent.
