Vrijdag Psychologie
Alle liefde is economie
Wees gerust: ook voor mij – als economist, accountant en belastingconsulent – klonk de titel van dat boek ‘Alle liefde is economie’ van Steven Pont, dat ik ruim twintig jaar geleden tijdens mijn opleiding tot bemiddelaar leerde kennen, aanvankelijk vreemd. Ja, zelfs wat kil en afstandelijk.
Maar wie ooit liefhad, weet dat, wanneer men er dieper over nadenkt en het echt begrijpt, het een ‘universele waarheid’ bevat. Een waarheid die, als je ze ten volle doorziet, ongelooflijk veel positiefs kan betekenen voor de rest van je leven.
Liefde leeft nu eenmaal van uitwisseling.
Van geven en ontvangen, van investeren en oogsten.
Wie alleen maar geeft, raakt leeg.
Wie alleen maar neemt, verarmt van binnen.
Mooie voorbeelden daarvan zie je in programma’s als Blind Getrouwd (Australië, Engeland…).
Elke relatie, privé of professioneel, houdt immers – vaak onbewust – een emotionele bankrekening bij.
De Hongaarse psychiater Ivan Boszormenyi-Nagy noemde dat ‘de relationele balansrekening’: een onzichtbare boekhouding van loyaliteit, zorg en rechtvaardigheid tussen mensen.
In families, en zeker in familiebedrijven, bepaalt die balans meer dan de cijfers ooit kunnen tonen. Elke gezamenlijke ervaring wordt niet alleen onthouden als “feit”, maar ook met “het gevoel” erbij — en precies ‘’dat gevoel” is wat we onbewust “inboeken”, in plus of min.
Op die emotionele rekening doen we dagelijks stortingen (+) – kleine of grote gebaren van liefde, aandacht, hulp, erkenning of vertrouwen – en opnames (-), wanneer we iets vragen, nemen of tekortschieten.
Wat we daarbij vaak vergeten, is dat we niet allemaal in dezelfde munt betalen. De één rekent in tijd, de ander in woorden, een derde in zorg, een vierde in materiële steun.
En precies dáár ontstaan misverstanden en conflicten: een ondernemende ouder die zijn ‘liefde’ toont door hard te werken, betaalt in euro’s van ‘inspanning’; zijn zoon of dochter verlangt misschien eerder de valuta van ‘aanwezigheid of erkenning’.
Hun boekhouding klopt voor elk afzonderlijk, maar niet in dezelfde munt.
Zoals in elke economie ontstaat dan wisselkoersverlies: wat de één bedoelt als een storting, voelt voor de ander als niets waard – of zelfs als een opname.
Wanneer een vader zijn zaak overdraagt aan zijn dochter, speelt er meer dan kapitaal. Hij schenkt ook vertrouwen, erkenning, een levenswerk.
Maar als hij daarna geen plaats meer krijgt aan tafel, geen raad meer mag geven, voelt het alsof zijn rekening plots op nul gezet wordt – sommigen ervaren dat zelfs als een emotionele bankroof.
Omgekeerd geldt hetzelfde: de dochter die jarenlang naast haar vader werkte, wil niet enkel aandelen, maar ook waardering – niet als vanzelfsprekend, maar als verdiend.
Liefde is dus geen romantisch gevoel, maar een dynamische ruil van zorg, aandacht en respect.
Dialoog is het voortdurend aftoetsen tussen mensen van de balans van geven en ontvangen op wederzijdse betrokkenheid en rechtvaardigheid.
Gezonde relaties hebben een gezonde balans: er mag verschil zijn, zolang er eerlijkheid en dankbaarheid blijven. Maar zodra iemand structureel te weinig terugkrijgt, ontstaat er ‘relationele schuld’ – en die wreekt zich in stilte: in spanningen, verwijten of stille verwijdering.
Daarom is relationeel leiderschap, in gezinnen én in familiebedrijven, ook een vorm van valutabeheer: leren herkennen in welke munt de ander zich gezien voelt.
Sommige mensen hebben woorden nodig, anderen vertrouwen, nog anderen gedeelde tijd of symbolische gebaren.
De kunst is niet om evenveel te geven, maar in de juiste munt te betalen. Pas dan groeit echte rijkdom: die van verbondenheid, waardigheid en wederkerigheid.
En onthoud: “de mooiste nalatenschap is een positief saldo op elkaars emotionele rekening.”
Bronnen en verwante EDDIS-reflecties:
11/03/2024 | EDDIS | Eddy's Dagelijks Doordenkende Inspirerende Spreuken | Eddy Claesen
06/01/2023 | EDDIS | Eddy's Dagelijks Doordenkende Inspirerende Spreuken | Eddy Claesen
QUID pro QUO… | EDDIS | Eddy's Dagelijks Doordenkende Inspirerende Spreuken | Eddy Claesen
