BUSBOUWER VAN HOOL - RELATIONELE ETHIEK – de balans tussen GEVEN en ONTVANGEN – EMOTIONELE BANKREKENING - KASBOEK …
Het verhaal van de noodlijdende busbouwer Van Hool en hun familiale conflicten haalt – zo zal u wel gemerkt hebben - de laatste week vaak de pers. Zo ook het bijzonder mooi geschreven artikel van Prof. Anneleen Michiels – UHasselt – verschenen in de tijd van 08 maart 2024 met de titel ‘Om familiebedrijf te vrijwaren van conflict, volstaat het soms de ‘nooduitgang’ te zien… (zie afbeelding)
Met het hebben van én werken aan de opbouw van een familiale cohesie in het familiebedrijf, met de juiste bedrijf- en governancestructuren op maat van het bedrijf én familie, met familieleden die beschikken over de juiste competenties, een uitgewerkte exit, enz, enz… komt men inderdaad al heel erg dicht bij de vele succesverhalen die er ook zijn. Het is gelukkig niet allemaal ‘kommer en kwel’!
Nu, als familiebedrijf adviseur, accountant- belastingconsulent en conflictbemiddelaar zou ik graag tijd en energie geven/krijgen om even te mogen meekijken in de complexe relatie(s) in het familiebedrijf Van Hool om zo te (mogen) (bij)leren, begrijpen én te ontdekken wat nu wel de ‘werkelijke oorzaken’ van hun twisten en conflicten zijn en tot wat die geleid hebben.
- Hoe zou het gesteld zijn met de ‘relationele ethiek’ in dit familie bedrijf verhaal?
- Hoe ziet het ‘kasboek’ of ‘de emotionele bankrekening’ - die ze (onbewust) bijhouden - van hun relatie(s) bij ieder van hen er uit?
- Wat geeft het saldo?
- Kloppen de onderlinge rekeningen?
De grondlegger van de relationele ethiek is de Hongaars-Amerikaanse psychiater Ivan Boszormenyi-Nagy. In zijn gedachtegoed benadrukt hij dat alle menselijke relaties - of het nu gaat over buren, vriendschappen, familie(s), zakenrelatie, enz… en ja ook onze liefdesrelatie(s), gebaseerd zijn op het principe van ‘geven en ontvangen’.
Binnen de relationele ethiek staat ‘de balans tussen geven en ontvangen’ dus centraal.
Dit concept heeft zijn oorsprong in intergenerationele relaties, waarbij feiten, psychologie en interacties binnen een familie of gezin beïnvloeden wat mensen aan elkaar kunnen geven en van elkaar kunnen ontvangen.
De term ‘emotionele bankrekening’ is dan weer een metafoor die Stephen Covey (ik vermoed ook gebaseerd op de theorie van Nagy) in zijn internationale bestseller “De 7 Eigenschappen Van Effectief Leiderschap” gebruikt om relaties inzichtelijk te maken. Hiermee kun je de kwaliteit van je relaties beoordelen én begrijpen hoe interacties met anderen invloed hebben op vertrouwen, waardigheid, openheid en energie…
Psycholoog S.Pont heeft het in zijn prachtig boekje ‘alle liefde is Economie’ over het ‘nare gevoel’ dat je krijgt als de balans van ‘geven en ontvangen’ - tussen mensen die van elkaar houden (maar ook in alle andere menselijke relaties) - niet (meer) in evenwicht is. Dat ‘nare gevoel’ komt voort uit het ‘kasboek’ (de sociale boekhouding) die je bijhoudt. Of we willen of niet, we registreren onze investeringen en die van een ander. We houden er wel degelijk een kasboek of emotionele bankrekening op na. En van investeringen verwachten we opbrengst. Wanneer we merken dat die opbrengst, het rendement, te laag is, dan levert onze relatie te weinig op en zetten we er een punt achter. En als dat niet dadelijk gaat, dan maken volop ruzie tot het bitter eind (met alle gevolgen van dien) … Hard?!… maar absoluut waar.. Liefde… het is pure economie.
We houden natuurlijk niet alleen een ‘kasboek’ bij over onze geliefde, maar ook over onze vrienden, onze baas, onze medewerkers en onze familie… Ons hele sociale leven is doorspekt met economische wetten. Bij wie heb je krediet opgebouwd, in wie investeer je? Relaties zijn rechtvaardig als de balans van geven en ontvangen in evenwicht is.
- Negatieve stortingen: Mensen die vooral negatieve stortingen doen, zoals kritiek leveren, oneerlijk zijn of niet integer zijn, bouwen al snel een tekort op de emotionele bankrekening van anderen. Ze staan als het ware ‘in het rood’ bij de ander. Dit betekent dat de kans klein is dat deze relatie je iets gunt of iets voor je wil doen.
- Positieve stortingen: Mensen die zich daarentegen positief opstellen tegenover anderen, door bijvoorbeeld met aandacht te luisteren, oprecht interesse te tonen, een compliment te geven of op andere manieren hun waardering kenbaar te maken, bouwen al snel een ‘tegoed’ op de emotionele bankrekening van de ontvanger op. De kans is groot dat deze relaties bereid zijn voor je door het vuur te gaan.
Conflicten zijn ‘verstoorde balansen van geven en ontvangen’
Het saldo op je emotionele bankrekening bepaalt hoe goed je met anderen kunt communiceren en problemen kunt oplossen. De dialoog is het voortdurend aftoetsen tussen mensen van de balans van geven en ontvangen. Het is dus essentieel om bewust te zijn van je interacties met anderen en de impact die ze hebben op deze ‘rekening’. Door positieve stortingen te doen, kun je veerkrachtige relaties opbouwen en conflicten beter overbruggen. Zoals Stephen Covey het beschrijft: eerst begrijpen, dan begrepen worden.
Eerst begrijpen, dan begrepen worden!
Een conflict ontstaat pas wanneer twee mensen op verschillende manieren hun boekhouding voeren. Wie inzicht heeft in de boekhouding van een relatie, kan een conflict zien aankomen en vermijden.
Wanneer de balans tussen geven en ontvangen in relaties verstoord raakt, kunnen er verschillende gevolgen optreden:
- Verlies van vertrouwen: Als een van de partijen voortdurend geeft zonder erkenning of waardering te ontvangen, kan het vertrouwen afnemen. De persoon die altijd geeft, kan zich uitgeput voelen en zich afvragen waarom hun inspanningen niet worden gewaardeerd.
- Ressentiment en frustratie: Een ongelijke balans kan leiden tot gevoelens van wrok en frustratie. Degene die te weinig ontvangt, kan zich genegeerd of ondergewaardeerd voelen, terwijl degene die te veel geeft, zich mogelijk uitgebuit voelt.
- Verstoring van relaties: Een langdurige onbalans kan relaties onder druk zetten. Mensen kunnen zich terugtrekken, conflicten ontstaan en de communicatie verslechtert.
- Negatieve interactiepatronen: Als de balans niet wordt hersteld, kunnen negatieve patronen ontstaan, zoals passieve agressie, verwijten of terugtrekking. Dit kan de relatie verder beschadigen met alle desastreuze gevolgen van dien.
- Gezondheidsimpact: Een chronische onbalans kan leiden tot stress, angst en zelfs fysieke gezondheidsproblemen (zoals bv. een hartinfarct) is géén uitzondering. Emotionele uitputting kan het welzijn aantasten.
En dan heb ik nu even niet over het familiebedrijf als ‘een familie - bedrijf systeem’ waar gezinnen en bedrijven, hoe verschillend ze in wezen ook zijn, functioneren volgens soortgelijke principes van lidmaatschap, rangorde en de balans van geven en ontvangen.
Het is dan ook bijzonder belangrijk om als familiebedrijf adviseur bewust te zijn van deze dynamiek(en) en actief te werken aan het herstellen van een gezonde balans tussen geven en ontvangen in relaties. Positieve en vooral open communicatie, actief luisteren, empathie, betrouwbaarheid en wederzijds begrip zijn essentieel om dit te bereiken.
- Hoe zou dit alles onderzocht en uitgevoerd zijn bij de familie Van Hool?
- Heeft men op deze manier gekeken en omgegaan met de ganse familie?
Weet u het? Ik zou het graag willen weten..
Voor de mensen die mij ook kennen van mijn dagelijkse spreuken hier nog een wijsheid van een tijdje geleden.
IEMAND zich ‘GEZIEN, GEHOORD en BEGREPEN’ laten VOELEN is de LUIDSTE én meest ‘LIEFDEVOLLE’ manier om VAN haar/hem TE HOUDEN ... (Eddy
Emotionele bankrekening | EDDIS | Eddy's Dagelijks Doordenkende Inspirerende Spreuken | Eddy Claesen
QUID pro QUO… | EDDIS | Eddy's Dagelijks Doordenkende Inspirerende Spreuken | Eddy Claesen
06/01/2023 | EDDIS | Eddy's Dagelijks Doordenkende Inspirerende Spreuken | Eddy Claesen
