GELUK ligt ergens tussen TE VEEL en TE WEINIG

Auteur: 

  • Bond zonder naam
EDDIS
28/08/20

Vrijdag FILOSOFIE

Filosofie is een fundament, ook in het dagelijkse leven.  
De coronapandemie heeft de noodzaak van filosofie in het dagelijkse leven duidelijk gemaakt..

Welke coronapatiënt krijgt, bij een beddentekort, voorrang op intensieve zorg? Is dat de eerste die aankomt, of diegene met de grootste overlevingskans? Of is een lotingssysteem rechtvaardiger? In hoeverre bedreigt een corona-app ons privéleven? Hoe maak je een afweging tussen publieke gezondheid en veiligheid enerzijds en privacy anderzijds? Dat zijn maar enkele filosofische vragen die we de voorbije maanden stelden.

Voor wie nog twijfelde aan het maatschappelijk ‘nut’ van filosofie: de coronacrisis maakte dat plots heel concreet. Het virus zette onze levens en plannen op pauze. We werden teruggeworpen op onszelf en gedwongen te filosoferen. Maar geen nood: geen vraag waar een filosoof niet bij kan helpen.

Bij prangende existentiële vragen zijn de EXISTENTIALISTEN  natuurlijk interessante gesprekspartners. En als het wat grotesker mag, is er altijd Schopenhauers essay ‘Over het lijden van de wereld’. Wie ongemak voelde bij de dagelijkse sterftecijfers kan bij Montaigne te rade. Het essay ‘Filosoferen is leren hoe je moet sterven’ dient om, in zijn eigen woorden, de dood ‘zijn vreemd-zijn’ te ontnemen. De Romeinse filosoof Lucretius  schreef: ‘Zo probeert ieder mens zichzelf te ontvluchten, maar hij kan dat niet, hij zit tegen zijn zin aan zichzelf vast.’ Thuis, tussen vier muren, was het lastig te vluchten van jezelf. Maar hoe maak je dat je goed gezelschap bent voor jezelf? Voor advies over zelfkennis en gewetensonderzoek kan je bij de STOÏCIJNEN  terecht. Als je weet waar je voor staat, dan raak je jezelf niet kwijt als je iets overkomt. Hun raad om alleen te investeren in wat binnen je controle ligt, kan je bovendien veel tijd en energie besparen. <

De coronacrisis deed ons nadenken over de keuzes die we maakten. Wat maakt een goed leven? ‘Van alle middelen tot volledig levensgeluk die de wijsheid ons verschaft, is het verwerven van vriendschap verreweg het belangrijkste’, stelde Epicurus. Studies bevestigen dit: wie zich met familie, vrienden, geliefden en een sociaal netwerk verbonden voelt, voelt zich gelukkiger. Goede relaties maakten de lockdown draaglijker. En dankzij videobellen konden we diepgaande gesprekken blijven voeren.

Filosofie leert ook vaardigheden aan, zoals kritisch denken, argumenteren en logisch redeneren. Die kunnen helpen bij het evalueren van coronacomplottheorieën - van Bill Gates tot 5G. Wat is betrouwbare kennis? Wat is een goed argument? Hoe herken je een drogreden of denkfout? Die kennis laat je beter nadenken en verplicht je goed bronnenonderzoek te voeren. De Rijksuniversiteit Groningen begon een videoreeks ‘Filosofie en corona’. In korte filmpjes analyseren filosofen onder meer de rol van experten in een democratie. Zelfs het hamsteren van toiletpapier krijgt duiding, met inzichten uit de speltheorie.

Filosofie leidt tot nieuwe perspectieven op vertrouwde en ogenschijnlijk banale zaken. Kortom, filosofie is een fundament, ook in het dagelijkse leven. Stel, zoals onze noorderburen, tweejaarlijks een Denker des Vaderlands aan die helpt met vragen te stellen en scherpe argumenten geven, die discussies over actuele thema’s opent maar geen antwoorden opdringt. En vooral: investeer vanaf jonge leeftijd in filosofische vorming op school. Laat kinderen voluit vragen stellen, maak hen verwonderd en nieuwsgierig naar kennis. Niet voor de school of het examen, maar voor het leven. Het coronavirus heeft heel wat op losse schroeven gezet.

 

Bron: 25-8-2020 Digitale krant | De Tijd 

Mooi (kort) Interview op Canvas  van Moraalfilosofe Katleen Gabriels over de ethische aspecten van techniek in 'Regels voor robots'… Kijken? Klik hier

Aantal keer bekeken

1391