Wie was Isaac Asimov?
Asimov schreef dit in een tijd van Koude Oorlog, geopolitieke spanningen en existentiële dreiging. Maar de uitspraak is vandaag misschien nog relevanter.
Isaac Asimov (1920–1992) was een Russisch-Amerikaanse schrijver, wetenschapper en één van de meest invloedrijke denkers van de 20e eeuw. Hij emigreerde op driejarige leeftijd naar de VS, studeerde scheikunde en promoveerde aan Columbia University tot doctor in de biochemie, waarna hij jarenlang professor was aan Boston University.
Hij schreef meer dan 300 boeken – van sciencefiction en populaire wetenschap tot geschiedenis en filosofie. Asimov staat bekend als de vader van de moderne robotica: in I, Robot formuleerde hij de beroemde Drie Wetten van de Robotica (*) , die later ook de basis vormden voor de film en tot vandaag richtinggevend zijn in het debat rond artificiële intelligentie. Zijn Foundation-trilogie behoort tot de absolute klassiekers en onderzoekt hoe beschavingen en systemen zich gedragen onder druk.
Asimov was een uitgesproken humanist en rationalist: hij geloofde in wetenschap, vooruitgang en de morele verantwoordelijkheid van de mensheid als geheel. Vanuit die visie schreef hij zijn opvallende uitspraak dat “er geen naties bestaan, maar alleen de mensheid”.
Waarom is Asimov vandaag nog relevant?
- Ethiek van AI en technologie: zijn inzichten beïnvloeden nog steeds ingenieurs, beleidsmakers en filosofen.
- Geopolitieke reflectie: hij waarschuwde vroeg voor wij-zij-denken en polarisatie.
- Systeemdenken: Foundation toont hoe grote systemen functioneren, falen en herstellen.
- Leiderschap en governance: zijn verhalen onderzoeken macht, verantwoordelijkheid en kennisdeling.
- Menselijkheid: hij verbindt rationeel denken met empathie en moreel besef.
(*) De 3 wetten van Robotica
Met I, Robot (1950) introduceerde hij de beroemde Drie Wetten van de Robotica, die nog altijd gebruikt worden in debat over AI, ethiek en autonomie:
- Een robot mag een mens geen kwaad doen.
- Een robot moet de mens gehoorzamen, tenzij dit Wet 1 schendt.
- Een robot moet zijn eigen bestaan beschermen, tenzij dit Wet 1 of 2 schendt.
Tot vandaag zijn deze wetten een cultureel referentiepunt in discussies rond artificiële intelligentie.
