Vrijdag FILOSOFIE
PARADOX: De Kip of het ei?
De oud-Griekse filosoof Plutarchus brak zich rond het jaar 100 al het hoofd over de kip-ei-kwestie. Hij vond het een vermakelijke ‘kleine vraag’. Tweeduizend jaar later houdt die de wetenschap nog steeds bezig.
Hoe is het leven ontstaan?
Het is een vraag waarvoor je misschien eerder bij een evolutiebioloog of een theoloog te rade gaat, maar het fundamentele karakter van de kwestie trekt natuurlijk ook heel gemakkelijk filosofen aan. En zij stuitten bij het beantwoorden van de vraag al snel op een interessant redeneerpatroon: de oneindige regressie.
Ik heb een moeder, en mijn moeder heeft een moeder, enzovoorts. Kan dat echt oneindig doorgaan? Dat lijkt me onmogelijk. En dus moeten we aannemen dat er een moederloze moeder moet zijn geweest. En een onbewogen beweger, een onveroorzaakte oorzaak, en zo verder. Als je vindt dat oneindige reeksen onmogelijk zijn dan geldt dat ook voor de reeks waarbij een kip uit een ei komt, die weer uit een ei komt, enzovoorts. Ergens komt er een einde aan die reeks, en de vraag is: stopt het bij een kip of stopt het bij een ei? Als die reeks stopt met een kip, dan kwam die kip niet uit een ei, en als die reeks stopt met een ei, dan werd dat ei niet door een kip gelegd. Dat is toch onmogelijk?
Misschien niet als we andere filosofische vragen stellen: wat is eigenlijk een ei en wat is eigenlijk een kip? We hebben het natuurlijk over kippeneieren en niet over eieren van andere diersoorten. Als je een kippenei definieert als iets dat alleen maar gelegd kan worden een kip en een kip definieert als iets dat alleen maar uit een kippenei kan komen, dan kun je het probleem niet oplossen. Als je echter één van deze definities laat varen, is er toch een uitweg. Als een kippenei niet per se door een kip gelegd hoeft te zijn, dan is het mogelijk dat het eerste kippenei niet door een kip gelegd werd, maar door een andere vogel. Als een kip niet per se uit een kippenei hoeft te komen, dan is het probleem ook opgelost, want dan kan de eerste kip uit het ei van een andere vogel zijn gekropen.
Beide oplossingen werken prima, en in beide gevallen is de moeder van de kip, geen kip. Dat beest legde of een kippenei (waar dus wel een kip uitkwam), of een ander ei, waar toch een kip uit kwam. Kan dat ook betekenen dat mijn eigen kinderen misschien geen mensen zijn, maar een heel nieuwe diersoort?
Kun je denken dat je denkt dat je denkt? Filosofie is moeilijker als je denkt in paradoxen…
bron: Barteld Kooi
Wat was er eerst, de kip of het ei? - NEMO Kennislink
Wat kwam eerst: de kip of het ei? (quest.nl)
Kip en ei probleem wikipedia: klik hier
