Vrijdag PSYCHOLOGIE
Je ZIET wat je HOORT…
Geluiden helpen om voorwerpen snel te herkennen. Hoor je getsjip, dan herken je de vogel. Maar wat gebeurt er als het geluid niet helemaal overeenkomt met wat je ziet?
Welk zintuig vertrouw je meer: je ogen of je oren? Eerst zien en dan geloven, toch? Nochtans kunnen geluiden een grote invloed hebben op onze waarneming, zelfs op wat we denken te zien.
Een Amerikaans-Frans onderzoeksteam heeft 185 proefpersonen schematische tekeningen voorgeschoteld van twee voorwerpen die met elkaar worden gecombineerd – een vliegtuig en een raaf, bijvoorbeeld. Of een hamer en een zeehond. (zie tekening) De ‘morphs’ (*) hadden telkens andere verhoudingen. Soms waren ze meer vliegtuig dan raaf, of andersom.
Tijdens het experiment kregen de proefpersonen af en toe geluiden te horen van een van beide voorwerpen. Ofwel van een willekeurig ander geluid. Daarna moesten ze reconstrueren wat ze hadden gezien. Op een schuifregelaar duidden ze de verhouding aan tussen het ene en het andere voorwerp.
Het geluid had hierop invloed. Als ze een hamergeluid hadden gehoord terwijl de hamer-zeehond te zien was, dan zat er volgens de proefpersonen meer hamer in het beeld. Ze reageerden ook sneller. Dat effect trad niet op als ze het geluid voor of na het in elkaar schuiven van beide beelden hadden gehoord. Het gaat dus niet om de verwachting die een geluid oproept, concludeerde de onderzoekers, of om een latere evaluatie. De visuele waarneming zelf lijkt te veranderen door er een auditieve informatie aan toe te voegen. De visuele verwerking is geen geïsoleerd, maar integratief proces, klinkt het… Bron: Eos wetenschap Psyche & Brein.
(*) Morphing staat voor het geleidelijk overvloeien van de ene afbeelding in een andere. Het resultaat wordt een morph genoemd.
